วิเคราะห์นวนิยายเทวากับซาตาน

เทวากับซาตาน

 

       Angels & Demons  เป็นผลงานการเขียนของ แดน บราวน์  ผู้เขียน The Da Vinci Code ซึ่งเหตุการณ์ใน    Angels & Demons นี้ จะเป็นเหตุการณ์ที่ขึ้นเกิดก่อนเรื่อง The Da Vinci Code  แต่ The Da Vinci Code จะเป็นการพูดถึงประเด็นความขัดแย้งในศาสนจักรในยุคของพระเยซูเป็นหลัก และส่วนของ Angels & Demons เล่นประเด็นความขัดแย้งในความเชื่อของมนุษย์กับวิทยาศาสตร์ที่มีมาตั้งแต่สมัยก่อตั้งคริสตจักร   

        เนื้อเรื่องโดยย่อของ Angles & Demons มีอยู่ว่า พระเอกของเรื่องคือ ศาตราจารย์หนุ่มโรเบิร์ต แลงดอน นักวิชาการด้านศาสตร์สัญลักษณ์จากมหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด บอสตัน อเมริกา ถูกตามตัวให้ไปช่วยแก้ปัญหาฆาตกรรมที่เกิดขึ้นที่เซิร์น ศูนย์วิจัยนิวเคลียร์ฟิสิกส์ที่เจนีวา สวิสเซอร์แลนด์ เหยื่อฆาตกรรมเป็นอัจฉริยะนักวิจัย ถูกฆ่าและนาบไฟประทับตรา Illuminati บนหน้าอก จุดประสงค์การฆ่าเพื่อขโมยปฏิสสารเซิร์นซึ่งมีอำนาจทำลายล้างสูงที่เพิ่งถูกค้นพบ ปฏิสสารนั้นถูกพบว่าไปวางซ่อนไว้มุมหนึ่งในมหาวิหารเซนต์ปีเตอร์ นครวาติกัน โดยมองเห็นจากกล้องวงจรปิดแต่ไม่สามารถหาตำแหน่งของกล้องได้ เงื่อนเวลาคือการที่ปฏิสสารนั้นถูกตั้งเวลาป้องกันการระเบิดไว้เพียง 24 ชั่วโมงถ้าถูกนำออกจากที่เก็บ นางเอกเป็นลูกสาวของเหยื่อฆาตกรรมและเป็นผู้มีส่วนในการคิดค้นปฏิสสารนั้น พระเอกและนางเอกร่วมกันเดินทางไปที่วาติกันและเผชิญสถานการณ์ที่คริตจักรกำลังปั่นปวนเพราะสันตะปาปาเพิ่งถูกฆาตกรรมเมื่อสิบห้าวันที่แล้วและในวันนั้นเป็นวันที่มีพิธีคัดสรรสันตะปาปาองค์ใหม่ หากปฏิสสารเกิดระเบิดขึ้นมา วาติกันจะถูกทำลาย การก่อการร้ายครั้งนี้เป็นการทำงานของกลุ่มอิลลูมิเนติ (Illuminati) กลุ่มนักวิทยาศาสตร์ฝั่งตรงข้ามคริสตจักรที่มีประวัติถูกคริสตจักรทำลายล้างไปเมื่อหลายศตวรรษก่อน ครั้งนี้เป็นปฏิบัติการล้างแค้นคริสตจักร กลุ่มอิลลูมิเนติจับตัวพระคาร์ดินัลตัวเก็งสันตะปาปาองค์ใหม่ไปเป็นเหยื่อการล้างแค้น 4 รูป โดยมีการระบุเวลาและสถานที่ที่จะทำการฆ่า เรื่องราวดำเนินไปในการไล่ล่าเพื่อหยุดยั้งฆาตกรรมนั้นแต่ปมปัญหาคือสถานที่ที่ถูกระบุมาเป็นเพียงคำพูดไม่เจาะจงพระเอกต้องอาศัยความสามารถในการวิเคราะห์ตีความแล้วติดตามไปยังสถานที่เหล่านั้น เรื่องราวตื่นเต้นขึ้นเป็นลำดับ จนมาถึงไคลแมกซ์ในตอนสุดท้ายที่จบเรื่องได้อย่างหักมุมและสวยงาม

       Illuminati อิลลูมินาติ

      Amibigram” ซึ่งมีความสมมาตร และอ่านกลับหัวไปมาได้ ของคำว่า illuminati และสี่ธาตุสมัยโบราณ (ดิน-น้ำ-ลม-ไฟ)   คำว่า Illuminati นั้น ถ้าแปลกันแบบตรงตัวแล้วก็จะหมายถึง ‘ผู้ที่มีสติปัญญาอันล้ำเลิศ’ ซึ่งบางที่ก็กล่าวว่าสแรกเริ่มเดิมทีนั้นก่อตั้งมาอย่างลับๆ โดยการรวมตัวกันของเหล่านักวิทยาศาสตร์ในยุคเรืองอำนาจของศาสนจักร

    ในนวนิยายสืบสวนสอบสวนโดนเฉพาะเรื่องเทวากับซาตาน หรือแม้กระทั่งทฤษฎีสมคบคิดต่างๆ นั้นก็มักจะเกี่ยวโยงกับชื่อของกลุ่มอิลลูมินาติอยู่เสมอ และมีความเชื่อกันว่ากลุ่มนี้มีความเกี่ยวข้องของการเปลี่ยนแปลงทางการเมือง เศรษฐกิจ และเหตุการณ์ใหญ่ๆ ของโลกแทบจะทุกครั้ง

     ด้วยแนวคิดที่คิดแบ่งแยกและเป็นภัยต่อศาสนจักรนั้น ทำให้อิลลูมินาติถูกตามล่าอย่างหนักจากเหล่าคริสจักร และถูกกล่าวหาว่าเป็นลัทธิซาตาน โดยเฉพาะความเชื่อที่ว่าโลกไม่ได้เป็นศูนย์กลางของจักรวาล และโดยเฉพาะ ‘ทฤษฎี บิกแบง’ ที่ขัดกับความเชื่อในเรื่องพระเจ้าสร้างโลกมากที่สุด  โดยแรกเริ่มเดิมทีนั้น คริสตจักรเชื่อว่าพระเจ้าเป็นผู้สร้างทุกสิ่ง แต่นักวิทยาศาสตร์ก็เชื่อว่าสสารไม่มีวัน เกิดขึ้นมาจากความว่างเปล่าได้ และว่ากันว่ากาลิเลโอ ผู้ค้นพบว่าโลกไม่ได้เป็นศูนย์กลางของจักรวาลและหมุนรอบดวงอาทิตย์นั้น คือหนึ่งในสมาชิกของกลุ่มอิลลูมินาติอีกด้วย

       ในนิยายได้มีการเชื่อมโยงว่ากาลิเลโอเป็นสมาชิกของ illuminati โดยเขาได้มีการทิ้งร่องรอยไว้ในหนังสือ “ไดอะแกรมมาเดลลาเวริตา” เอกสารฉบับนี้ถูกนี้ระบุว่ามันถูกเก็บอยู่ในหอจดหมายเหตุลับของวาติกัน(Vatican Secret Archives) อันเป็นสถานที่เก็บเอกสารปกปิดหลายชิ้นของวาติกัน เอกสารที่เก่าแก่ที่สุดที่ถูกเก็บไว้นับย้อนหลังไปถึงศตวรรษที่ 8 ซึ่งมีการกล่าวถึง “จอห์น มิลตัน” นักประพันธ์ชาวอังกฤษผู้แต่ง “Paradise Lost” ว่าเป็นคนทิ้งรอย (clue) ในลักษณะของร้อยกรองลับแบบไอแอมป์ห้าคณะ (iambic pentameter) อีกด้วย

      มีการใช้สัญลักษณ์ความสมดุลแบบ “แอมบิแกรม” และ “ดาวห้าแฉก” ที่มีลักษณะสมบูรณ์แบบและเป็นคณิตศาสตร์ ว่าเป็นสัญลักษณ์ของสมาคมลับ illuminati ที่มีการต่อต้านศาสนาจักร หลักฐานเท่าที่มีและหาได้ถือเป็นแสดงการยืนยันตัวตนของ illuminati

"เซิร์น" กับปฏิบัติการค้นหาต้นตอจักรวาล

     เซิร์น* Cern - Conseil Europeen pour la Recherché Nucleaire (องค์กรความร่วมมือระหว่างประเทศในยุโรปเพื่อการวิจัยและพัฒนาด้านนิวเคลียร์)  ในนวนิยาย "เทวากับซาตาน" ของ "แดน บราวน์" ออกมาโลดแล่นผ่านหน้าหนังสือสู่สายตาผู้อ่าน แต่เมื่อเรื่องราวดังกล่าวถูกนำมาเผยแพร่อีกครั้งในแผ่นฟิล์ม ทำให้นักวิทยาศาสตร์ต้องออกมาชี้แจงอีกครั้ง ถึงข้อเท็จจริงเกี่ยวกับ "ปฏิสสาร" ที่ในเรื่อง ถูกนำเสนอให้เป็นอาวุธที่มีอำนาจทำลายล้างสูง

       "เทวากับซาตาน" (Angels & Demons) นิยายแนวระทึกขวัญของ "แดน บราวน์" (Dan Brown) ที่ล้วงลึกข้อมูลภายในของ "วาติกัน" ผู้นำแห่งคริสตจักร และ "เซิร์น" (องค์กรความร่วมมือระหว่างประเทศในทวีปยุโรปเพื่อวิจัยและพัฒนาทางด้านนิวเคลียร์ - European Center for Nuclear Research : CERN) ผู้นำแห่งโลกวิทยาศาสตร์ ซึ่งทั้ง 2 องค์กร มีความเชื่อในจุดกำเนิดจักรวาลที่ต่างกันคนละขั้ว

    สิ่งที่ฝ่ายวิทยาศาสตร์ได้สร้างขึ้น เพื่อค้นหาต้นตอแห่งจุดกำเนิดของจักรวาลนั่นก็คือ "ปฏิสสาร" (antimatter) โดยห้องแล็บของเซิร์นในภาพยนตร์ได้สร้างปฎิสสารมากถึง 1 กรัม ซึ่งมีความร้ายแรงเทียบเท่าระเบิดไดนาไมต์ 5,000 ตัน นับว่ามากเพียงพอที่จะทำให้กลุ่มองค์กรลับนามว่า "อิลูมิเนติ" (Illuminati) นำมาใช้ข่มขู่ระหว่างการเลือกตั้งพระสันตปาปาองค์ใหม่ เพื่อทำลายล้างให้นครวาติกันหายไปในพริบตา

• ความขัดแย้งระหว่างคริสต์จักรกับวิทยาศาสตร์

    สมัยพระสันตะปาปาท่านยังเป็นบาทหลวงหนุ่ม ท่านพบรักกับแม่ชีนางหนึ่ง แต่ด้วยความที่ทั้งสองต่างก็ถวายตัวรับใช้พระเจ้าแล้ว จึงไม่อาจละเมิดความบริสุทธิ์ซึ่งกันและกันได้ กระนั้นทั้งสองต่างก็อยากมีลูกด้วยกัน จนกระทั่งวันหนึ่งมีข่าวเกี่ยวกับการผสมเทียม ทั้งสองจึงตกลงใช้วิธีนี้มีลูกด้วยกันโดยไม่ละเมิดต่อพรหมจรรย์ของกันและกัน

    ด้วยความที่บทบาทหน้าที่ของบาทหลวงท่านนี้มีมาก ท่านจึงไม่สามารถมาดูแลลูกและภรรยาได้ตลอดเวลา ลูกชายจึงต้องอยู่กับแม่ แต่ต่อมาระหว่างที่สองแม่ลูกกำลังสวดมนต์อยู่ในโบสถ์ มีระเบิดจากผู้ก่อการร้ายตกใส่โบสถ์ ทำให้ผู้เป็นแม่เสียชีวิต บาทหลวงท่านทราบเรื่องจึงขอรับอุปการะลูกชายของท่านเองโดยไม่เปิดเผยต่อเด็กว่าท่านเป็นพ่อแท้ๆ

      ต่อมาบาทหลวงท่านนี้เป็นหนึ่งในผู้ที่จะได้รับเลือกตั้งให้เป็นสมเด็จพระสันตะปาปา โดยมีพระคาร์ดินัลมอร์ตาติเป็นผู้ตรวจสอบประวัติผู้มีสิทธิรับเลือกอย่างลับๆ ซึ่งก็พบว่าบาทหลวงท่านนี้มีลูกกับนางชี จึงเรียนถามตรงๆ แต่ก็ได้รับคำตอบว่าให้มอร์ตาติตัดสินใจเองว่าท่านได้กระทำการละเมิดพระผู้เป็นเจ้าหรือไม่ มอร์ตาติเห็นว่าทั้งท่านและแม่ชีผู้นั้นมิได้ละเมิดพรหมจรรย์ซึ่งกันและกัน จึงยอมเก็บเรื่องนี้ไว้เป็นความลับเสีย

    ต่อมาบาทหลวงท่านนี้ก็ได้รับเลือกให้เป็นสมเด็จพระสันตะปาปา เด็กคนนั้นก็ได้รับแต่งตั้งให้เป็นคาเมอร์เลโญ หรือกรมวังประจำพระองค์ ด้วยความที่สมเด็จท่านรู้สึกเป็นหนี้บุญคุณต่อวิทยาศาตร์ที่ทำให้ลูกของท่านได้เกิดมาอย่างปาฏิหาริย์ จึงสนับสนุนการทดลองของเซิร์นอย่างเต็มที่ รวมทั้งเรื่องปฏิสสารที่จะพิสูจน์ว่าการสร้างโลกในพระคัมภีร์ปฐมกาลเป็นเรื่องที่เป็นไปได้ ซึ่งคาเมอร์เลโญท่านคัดค้านเรื่องนี้อย่างมากด้วยเป็นการนำวิทยาศาสตร์มายุ่งกับศาสนาซึ่งควรเป็นเรื่องของจิตวิญญาณล้วนๆ อีกทั้งท่านก็มีปมฝังใจเรื่องระเบิดที่ทำให้แม่ของท่านเสียชีวิตอีกด้วย สมเด็จท่านจึงยอมเปิดเผยว่าที่ท่านสนับสนุนวิทยาศาสตร์ก็เพราะวิทยาศาตร์ทำให้ท่านสามารถมีลูกได้ แต่ท่านคาเมอร์เลโญทนฟังได้แค่ว่าสมเด็จท่านมีลูก ก็ช็อคและรังเกียจจนทนไม่ไหววิ่งหนีออกไปโดยไม่ทันฟังให้จบ

    หลังจากหนีซมซานไป ท่านแว่วไปว่าได้เสียงพระผู้เป็นเจ้าเรียกร้องให้ท่านนำศรัทธากลับคืนสู่ศาสนาอย่างที่เคยเป็น ท่านจึงตัดสินใจกำจัดคนที่ละเมิดพระผู้เป็นเจ้า คนแรกนั้นก็คือสมเด็จท่าน ฐานกระทำการทำให้ตนเองไม่บริสุทธิ์แล้วยังบังอาจรับตำแหน่งพระสันตะปาปา

        ต่อมาท่านเล็งเห็นว่าปฏิสสารที่เซิร์นกำลังทดลองเป็นสิ่งอันตรายอย่างยิ่ง ทั้งต่อชีวิตและศรัทธาที่คนทั่วโลกมีต่อคริสตจักร อีกทั้งพระคาร์ดินัลที่เป็นตัวเต็งจะได้รับเลือกตั้งเป็นพระสันตะปาปาก็ล้วนหัวเสรีนิยมสมัยใหม่ที่ไม่ค่อยสนใจพิธีกรรมสมัยเก่าอีกแล้ว ท่านจึงคิดว่าสิ่งเหล่านี้ขวางกั้นมิให้ผู้คนเข้าถึงศรัทธาที่มีต่อพระเจ้าอย่างแท้จริง จึงดำเนินการจ้างวานนักฆ่าอย่างลับๆโดยไม่เปิดเผยตัวเอง ให้ขโมยปฏิสสารออกจากเซิร์นมาวางไว้ที่วาติกัน แล้วลักพาตัวพระคาร์ดินัลตัวเต็ง 4 คนแล้วลงมือสังหารตามวิธีการที่จะสื่อถึงอิลลูมินาติ เพื่อให้คนทั่วไปเห็นว่าเป็นฝีมือของฝ่ายที่คลั่งไคล้วิทยาศาสตร์และต่อต้านศาสนาอย่างสุดขั้วจนนำไปสู่การนองเลือด เพื่อให้คนเสื่อมความนิยมต่อวิทยาศาสตร์และหันกลับมาศรัทธาในพระเจ้าและคริสตจักรดังที่ท่านปรารถนา 

     แต่ไหนแต่ไรมา ศาสนา (โดยเฉพาะอย่างยิ่ง คริสต์ศาสนา) กับ วิทยาศาสตร์ มักจะทำตัวเป็นไม้เบื่อไม้เมากันมาโดยตลอด ต่างฝ่ายต่างมุ่งค้นหาเหตุผลและหลักฐานมาหักล้างความเชื่อของกันและกัน ต่างฝ่ายต่างก็ยืนอยู่ตรงข้ามกันในฐานะปฏิปักษ์มาช้านาน หลายศตวรรษที่ผ่านมา นักวิทยาศาสตร์ผู้ยิ่งใหญ่หลายต่อหลายคนอย่าง กาลิเลโอ, ชาร์ลส์ ดาร์วิน และเซอร์ไอแซก นิวตัน ต่างก็ถูกรังควาญด้วยการจับมาขึ้นศาลศาสนา ถูกกักขังหน่วงเหนี่ยว และหมายหัวมาโดยตลอด ที่หนักหนาสาหัสชวนสยดสยองที่สุดก็คือการถูกเผาทั้งเป็น อย่างนักปรัชญามนุษยนิยม จิออร์ดาโน บรูโน ตอนสิ้นศตวรรษที่ 16 ด้วยมีความคิดที่ขัดแย้งและดูจะเป็นการท้าทายความเชื่อของศาสนจักร แต่นักวิทยาศาสตร์ก็ตอบโต้ด้วยการนำเสนอทฤษฎีต่างๆ นาๆ ที่ทำให้ความเชื่อเหล่านั้นกลายเป็นเรื่องเหลวไหลงมงาย ไร้สาระไปได้เลยทีเดียว

     แต่ในปัจจุบัน ศาสนจักรมิได้มีอำนาจชี้เป็นชี้ตายเหมือนดั่งในอดีต อีกทั้งเส้นแบ่งระหว่างวิทยาศาสตร์และศาสนาค่อยๆ เลือนหายไป เริ่มมีการเปรียบเทียบและเชื่อมโยงการค้นพบทางวิทยาศาสตร์เข้ากับความเชื่อหรือประสบการณ์ทางศาสนามากขึ้น

           ใน Da Vinci Code โรเบิร์ต แลงดอน  ศาสตราจารย์ผู้เชี่ยวชาญด้านสัญวิทยา จากมหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด ใช้ความสามารถในการถอดรหัสจากงานศิลปะจนนำไปสู่การเปิดเผยปริศนาอันลี้ลับและอื้อฉาวจนท้าทายความเชื่อของคริสต์ศาสนาอย่างยิ่ง

         แต่ใน Angles & Demons เขากลับมาเพื่อใช้ความสามารถที่มี ในการปกป้องสถานที่อันศักดิ์สิทธิ์และทรงความสำคัญสูงสุดของคริสตจักรอย่าง ‘วาติกัน’ จากการก่อการร้ายขององค์กรลับอันเก่าแก่ ผู้ตั้งตนเป็นศัตรูของคริสตจักรมาช้านานอย่าง ‘อิลลูมินาติ’ ที่มุ่งร้ายหมายจะทำลายวาติกันด้วยสิ่งประดิษฐ์ทางเทคโนโลยีที่มีอานุภาพในการทำลายล้างมหาศาลอย่าง ‘ปฏิสสาร’ (Anti-Matters) ซึ่งขโมยมาจากองค์กรอย่าง เซิร์น (คิดดูว่า แค่การทดลองเร่งชนอานุภาคยังทำให้คนแตกตื่นกันได้ขนาดนี้ แล้วปฏิสสารที่ว่ากันว่าหากมันสัมผัสกับสสารในจำนวนหนึ่งกรัมจะมีพลังเทียบเท่ากับระเบิดนิวเคลียร์ 20 ตัน อิลลูมินาติ ปรากฏโฉมขึ้นหลังจากถูกคิดว่าสาบสูญไปช้านาน เพื่อวางแผนลักพาตัวและสังหารตัวเก็งในการคัดเลือกประมุขสูงสุดของคริสตจักรคนใหม่ ตามแบบอย่างของพิธีกรรมอันสยดสยองที่มีมาแต่โบราณ ศาสตราจารย์แลงดอนจึงต้องอสืบหาความลับผ่านเอกสารล้ำค่าทางวิทยาศาสตร์ ไปจนถึงผลงานศิลปะชั้นครูทั่วกรุงโรม เพื่อไขปริศนาที่จะช่วยเหลือตัวประกันก่อนจะถูกสังหาร และก่อนที่นครวาติกันจะถูกระเบิดเป็นผุยผง ด้วยความช่วยเหลือจากนักวิทยาศาสตร์สาวแห่งเซิร์น วิตโตเรีย เวตรา และเลขาแห่งองค์สันตะปาปาอย่างบาทหลวง คาเมอร์เลโญ

    อาจจะกล่าวได้ว่าศาสนาคริสต์ตั้งอยู่บนหลักการทางเทววิทยาว่า พระเจ้าสร้างโลกขึ้นมาตามหลักการของเหตุผล และเมื่อสร้างขึ้นมาแล้วก็ปล่อยให้โลกดำเนินไปตามครรลองของเหตุผลนั้น และในเมื่อมนุษย์ถูกสร้างขึ้นมาตามฉายาของพระเจ้า มนุษย์ก็มีเหตุผล มีความสามารถที่จะเข้าใจการทำงานของโลกตามที่พระเจ้าสร้างได้ กาลิเลโอบอกว่า หัวใจของการทำงานของเขาคือ พยายามหาความหมายจากธรรมชาติ พระเจ้าเขียนโลกเหมือนกับเขียนหนังสือ และภาษาที่พระเจ้าใช้เขียนคือภาษาของคณิตศาสตร์ หากไม่มีการมองโลกแบบเป็นคณิตศาสตร์ วิชาฟิสิกส์ก็จะเกิดขึ้นไม่ได้ และวิทยาศาสตร์สมัยใหม่ก็จะเกิดขึ้นไม่ได้เช่นเดียวกัน

วิทยาศาสตร์เป็นสิ่งที่ดี วิทยาศาสตร์สร้างความสะดวกสบายให้แก่ชีวิตมนุษย์ ช่วยมนุษย์ให้พ้นจากความงมงาย แต่วิทยาศาสตร์ไม่ใช่คำตอบของทุกสิ่งทุกอย่าง วิทยาศาสตร์ล้มล้างเรื่องเทพเจ้าแห่งภูเขาไฟ ได้ชี้ให้เห็นว่าเรื่องยักษ์แอตาสที่แบกโลก และเป็นต้นเหตุแห่งแผ่นดินไหวไม่เป็นความจริง วิทยาศาสตร์ทำให้มนุษย์ไม่เชื่อ อีกต่อไปว่า มีเทพเจ้าต่าง ๆ อยู่บนเทือกเขาโอลิมปัสหรือเทพเจ้าโพไซดอนอยู่ในท้องทะเล แล้วพระเจ้าของคริสเตียนถูกสั่นคลอนด้วยความก้าวหน้าทางวิทยาศาสตร์ด้วยกระนั้นหรือ ไม่ใช่เลย หากแต่ความก้าวหน้าทางวิทยาศาสตร์กลับทำให้มนุษย์ก้าวเข้าใกล้ "พระปัญญา" ของพระเจ้ามากยิ่งขึ้นเสียอีก

นาย กิตติทัต แก้วมณี 601011228 วิชาเอกประวัติศาสตร์ คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์